«Στόχο-κυνηγητό»

Η αλλαγή του χρόνου σχεδόν πάντα συνδέεται με τον αναπόφευκτο πυρετό των στόχων για τη νέα χρονιά. Οι περισσότεροι από εμάς, επηρεασμένοι τόσο από την ανάγκη να αλλάξουμε πράγματα που δε μας αρέσουν στη ζωή μας όσο και από αυτό που κοινωνικά έχουμε συνηθίσει αυτή την εποχή του χρόνου, μπαίνουμε σε μια «φρενίτιδα» αναθεώρησης και στοχοθεσίας. Αυτό θα μας κάνει να νιώσουμε «φυσιολογικοί» (αφού όλοι κάνουν το ίδιο δε γίνεται να μην το κάνουμε κι εμείς), παραγωγικοί και με αίσθηση ότι προοδεύουμε και εξελισσόμαστε.

Τι γίνεται όμως όταν δε θέλουμε να βάλουμε κανένα νέο στόχο; Όταν οι προηγούμενοι που βάλαμε είναι ακόμα υπό εξέλιξη ή/και διαπραγμάτευση, ή δεν τους έχουμε πλησιάσει καν; Όταν δεν έχουμε ακόμα καταλήξει τι πραγματικά θέλουμε ή δεν ξέρουμε πώς και αν είμαστε έτοιμοι να το προσπαθήσουμε;

Η σημασία της στοχοθεσίας

Δεν αμφισβητούμε ότι το να βάζουμε στόχους είναι σημαντικό. Οι στόχοι λειτουργούν σαν μια πυξίδα που μας καθοδηγεί, μας δίνουν κίνητρο και βοηθούν στην προσωπική μας εξέλιξη. Η θέσπιση στόχων μπορεί να δημιουργήσει μια αίσθηση προόδου, καθώς μας βοηθά να παραμείνουμε συγκεντρωμένοι σε αυτά που επιθυμούμε. Η διαδικασία της στοχοθεσίας, όταν είναι υγιής, ενθαρρύνει τη δέσμευση σε κάτι που θέλουμε, προσφέροντας ένα αίσθημα ικανοποίησης όταν καταφέρνουμε να το ολοκληρώσουμε. Παρόλα αυτά η υπερβολική απαίτηση να βάλουμε στόχους μπορεί να αποδειχθεί μια ψυχικά εξαντλητική διαδικασία.

Τι συμβαίνει όμως όταν:

1. Δεν έχουμε στόχους. «Έχω κουραστεί να κυνηγάω μονίμως κάτι. Που δεν είμαι και βέβαιος/η ότι το θέλω. Είναι κακό να μην έχω στόχους για φέτος;». Μια φράση που αν δεν έχουμε ακούσει, σίγουρα έχουμε σκεφτεί έστω και φευγαλέα.

Χωρίς στόχους, μπορεί να νιώθουμε αποπροσανατολισμένοι και χαμένοι. Με στόχους που δεν ξέρουμε καν αν είναι πραγματικές μας επιθυμίες, μπορεί να δοκιμάζουμε έντονα συναισθήματα ανασφάλειας και ανεπάρκειας. Αυτή η αίσθηση της «απώλειας» ή της «παγίδευσης» μπορεί να προκαλέσει άγχη που σχετίζονται με τον προσανατολισμό μας στη ζωή, ακόμα κι αν δεν έχουμε ξεκαθαρίσει πού θέλουμε να πάμε. Επιπλέον υπάρχει φόβος ότι χάνουμε χρόνο ή ότι δεν κάνουμε τίποτα σημαντικό.

Όμως, η έλλειψη στόχων δεν σημαίνει πάντα στασιμότητα ή αποτυχία. Μπορεί απλώς να είναι μια περίοδος εσωτερικής αναζήτησης, όπου αναγνωρίζουμε την ανάγκη μας για περισσότερο χρόνο προκειμένου να κατανοήσουμε τις βαθύτερες επιθυμίες μας και να βρούμε τη δική μας κατεύθυνση.
Όχι, δεν είναι κακό να μην έχω στόχους για φέτος.

2. Δεν έχουμε επιτύχει ακόμα τους προηγούμενους στόχους. «Αφού δεν πέτυχα τίποτα από όσα ήθελα πέρυσι, θα βάλω κι άλλους στόχους;». Μια ακόμα γνώριμη κατάσταση. Οι στόχοι που θέσαμε τον προηγούμενο χρόνο είναι ακόμα σε εξέλιξη. Σε αυτή την περίπτωση μπορεί να νιώθουμε ανεπαρκείς, απογοητευμένοι από τον εαυτό μας, να κάνουμε σκληρή αυτοκριτική και να αμφισβητούμε τις ικανότητές μας. Αυτό είναι ένα σημείο που δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι ο δρόμος προς την υλοποίηση των επιθυμιών και των στόχων μας σπάνια είναι σύντομος και χωρίς εμπόδια. Υπάρχουν πολλοί παράγοντες, εξωτερικοί και εσωτερικοί που επηρεάζουν την πρόοδο. Καθώς και πολλές περιπτώσεις που η πρόοδος υπάρχει αλλά επειδή δεν είναι αυτή που αναμέναμε ή που νομίζουμε πως θα ήταν αξιοσημείωτη, δεν την παρατηρούμε καν. Το να μη φτάνουμε σε ένα στόχο δε σημαίνει αναξιότητα. Η όποια κωλυσιεργία ή υποτιθέμενη καθυστέρηση μπορεί να είναι η αφορμή για ενδοσκόπηση και επαναπροσδιορισμό. Μια ευκαιρία να επαναξιολογήσουμε τους στόχους μας και να αναρωτηθούμε ποιοι απ’ αυτούς είναι πραγματικά δικοί μας, ποιοι συνεχίζουν να είναι σημαντικοί και ποιοι χρειάζονται αναθεώρηση και τροποποίηση.

3. Δεν είμαστε σίγουροι ότι θέλουμε ή/και ότι μπορούμε να προσπαθήσουμε. Η αβεβαιότητα γύρω από το αν θέλουμε να προσπαθήσουμε για έναν στόχο ή αν είμαστε έτοιμοι να επενδύσουμε πραγματικά σε μια αλλαγή μπορεί να φέρει αναστάτωση. Η αίσθηση ότι «πρέπει» να κάνουμε κάτι για να συμβαδίσουμε με τις κοινωνικές προσδοκίες ή τις δικές μας εσωτερικές απαιτήσεις, χωρίς να είμαστε έτοιμοι ή χωρίς να έχουμε την κατάλληλη υποστήριξη, μπορεί να οδηγήσει σε μεγάλη πίεση. Αυτή η συναισθηματική σύγκρουση- να θέλουμε να πετύχουμε κάτι αλλά να μη νιώθουμε έτοιμοι να το κάνουμε- μπορεί να προκαλέσει απογοήτευση ή ακόμη και το αίσθημα της παράλυσης. Το να είμαστε έτοιμοι να προσπαθήσουμε απαιτεί χρόνο και συναισθηματική προετοιμασία. Αν δεν είμαστε έτοιμοι, είναι εντάξει να το αναγνωρίσουμε και να επιτρέψουμε στον εαυτό μας να προχωρήσει με τον ρυθμό του.

Είναι σημαντικό να αναγνωρίσουμε ότι είναι φυσιολογικό να μην έχουμε πάντα όλους τους στόχους μας ξεκάθαρους. Αντί να προσπαθούμε να γεμίσουμε το κενό με αυστηρούς, επιβεβλημένους στόχους, μπορεί να είναι πιο υγιές να εστιάσουμε στην εξερεύνηση των δικών μας επιθυμιών, στην αναγνώριση των περιορισμών μας και στην ανάπτυξη του δικού μας προσωπικού τρόπου. Η ζωή δεν είναι μια μαθηματική πρόσθεση επιτευγμάτων και η αποδοχή αυτής της πραγματικότητας μπορεί να είναι απελευθερωτική και να μας επιτρέψει να προχωρήσουμε πιο αυθεντικά και πιο συνειδητά.

Οι στόχοι είναι σημαντικοί, αλλά δεν είναι πανάκεια. Είναι εντάξει να μην έχουμε πάντα στόχους ή να τους επαναξιολογούμε όταν αισθανόμαστε ότι δε μας ταιριάζουν πλέον. Η ευτυχία δεν εξαρτάται μόνο από την επιτυχία στην επίτευξη ενός στόχου, αλλά κυρίως από την ικανότητά μας να ζούμε συντονισμένοι με τον εαυτό μας, και να αναγνωρίζουμε πότε είναι καιρός να κάνουμε ένα βήμα πίσω και να επανεξετάσουμε τις επιθυμίες μας.